Romansirana biografija kralja Milana Obrenovića

Ideja beogradskog pisca, urednika i prevodioca Dejana Mihailovića da napravi desetak priča o kralju Milanu Obrenoviću sa različitim epizodama iz kraljevog života, zahvaljujući Mihailovićevom pokojnom kolegi Milanu Komneniću prerasla je u pisanje romana koji je pod nazivom „Podvizi i stradanja Grofa od Takova“ objavila izdavačka kuća Laguna.

Ova romansirana biografija vladara iz dinastije Obrenovića, prvog koji je posle propasti srpskog srednjovekovnog carstva na Kosovu Polju poneo kraljevsku titulu i krunu, predstavljen je u beogradskom SKC-u, gde su publiku „pojačale“ Mihailovićeve kolege po peru: Ivana Dimić, Ivan Ivanji, Filip David, Dragan Velikić, Vuk Drašković, Vladimir Kecmanović, Mirjana Mitrović, Uroš Petrović, Zvonko Karanović, Dušan Veličković, Latinka Perović dok su o knjizi govorili Ljubica Arsić i profesor Vladeta Janković.

„Romansirana biografija kao žanr kod nas je počela sa Svetim Savom i Teodosijem, ali je danas, nažalost, skliznula na opasnu granicu sa kičem. Ovaj roman podiže nivo ovog žanra nadmoćnom zanatskom veštinom i ozbiljnim istraživanjem na utvrđivanju istorijskih podataka, načina života i govora tog vremena. To je priča o našem političkom mentalitetu, kuda vodi srpski radikalizam, kakve groteskne oblike ima“, ocenio je profesor Janković.

On je ukazao da roman nema hronološki tok, ova romansirana kraljevska biografija smeštena je između dva atentata – na kneza Mihaila 1868. i kralja Aleksandra Obrenovića 1903, ali se u njemu ne vidi kako je Milan Obrenović postao kralj, zašto je abdicirao i kakav je život vodio u izgnanstvu gde je koristio pseudonim Grof od Takova. U glavnom toku romana takođe nema ni njegovog propalog braka sa kraljicom Natalijom, sukoba i njihovog otimanja oko sina – kralja Aleksandra ubijenog u Majskom prevratu 1903. godine. Sve to nalazi se na kraju knjige – u posebnom poglavlju pod nazivom „Marginalije“.

Dejan Mihailović objasnio je da je želeo da ovo knjigom „razveje predrasude o ličnosti kralja Milana i njegovoj epohi kroz splet zabavnih, necenzurisanih, pa i dramatičnih epizoda iz kraljevog burnog života“.

„Kralj Milan je u ovoj knjizi zamišljen kao prvi moderan srpski vladar. Izabrao sam ga za glavni lik svog romana kao paradigmu vladara koji je uveo Srbiju u Evropu, među napredne države, da bi se nedugo nakon njegove vladavine zemlja po ko zna koji put vratila 20, 30 godina unazad. O kralju Milanu vladaju mnoge predrasude, kao o bonvivanu, ženskarošu, čoveku kog ne drži mesto. Ja sam želeo da nađem druge činjenice o njemu, da uđem u psihologiju onog vremena i da pokušam da osvetlim njegov ljudski lik“, objasnio je Mihailović.



Ljubica Arsić napomenula je da joj je bila čast da bude jedna od prvih osoba koje su pročitale ovaj roman, ali i da je pomalo strepela, ne samo zato što joj je autor prijatelj, već i zato što pisac, a ne istoričar. Ona je naglasila da „pisac mora vešto da uobliči istorijske trenutke sa umetničkim delovima, što je Mihailoviću to i te kako pošlo za rukom – uspeo je da se izbori sa gomilom istorijskih podataka, interpretirajući ih na svoj način“.

Prvi monarh koji je kupio francuske impresioniste

Kralj Milan Obrenović došao je na svet i sa njega otišao van prostora zemaljske Srbije – rodio se 1854. u rumunskom mestu Marašeštiju kod Jašija, a preminuo 1901. u Beču. Rano je ostao bez oca Miloša – sina Jevrema Obrenovića koji je dobio ime po stricu knezu Milošu. Imao je šest godina kad je brigu on njemu preuzeo knez Mihailo, a 14. kad je njegov staratelj ubijen u atentatu u Topčideru. Nasledio je titulu kneza kao jedni živi muški član dinastije Obrenovića, a do punoletstva u njegovo ime vladali su namesnici Milivoje Petrović Blaznavac i Jovan Ristić. Školovan u Parizu, bio je veoma obrazovan i važio za dobrog poznavaoca umetnosti. Istoričari umetnosti kao zanimljivost navode da se „kralj Milan pominje kao prvi monarh u svetu koji je kupio slike francuskih impresionista“. Srbijom je od 1872. vladao kao knez, a od 1882. kao kralj. Srpsku spoljnu politiku je preokrenuo i sa tradicionalnog oslanjanja na Rusiju približio Austrougarskoj monarhiji sa kojom je potpisao čuvenu Tajnu konvenciju koja je, između ostalog, odložila za nekoliko decenija oslobađanje današnjeg prostora Kosova i Metohije. Osim promena u političkom životu Srbije, kralj Milan ukinuo je narodnu vojsku i počeo da stvara redovnu vojsku zbog gušenja čestih pobuna. Više puta bio je meta atentata. Abdikaciju je objavio na Dan Kraljevine 22. februara 1889, da bi do kraja 1900. više puta napuštao i vraćao se u Srbiju. Poslednju godinu života proveo je u Karsbadu Temišvaru i Beču. Preminuo je u 47. godini života i počiva u manastiru Krušedolu, pored kneginje Ljubice Obrenović, supruge kneza Miloša.
 
Autor: J. T.
Izvor: Danas