Odjeci i važne pouke prošlosti

Prevedena književnost: „Sultan u palermu“ i „Noć zlatne leptirice“ završni romani „Islamskog kvinteta“ Tarika Alija.

„Sultan u Palermu“ i „Noć zlatne leptirice“ završni su nastavci „Islamskog kvinteta“ pakistansko-britanskog pisca Tarika Alija. Ovi romani nedavno su objavljeni u izdanju „Lagune“ i u prevodu Dijane Radinović i Senade Kreso. „Islamski kvintet“ (sačinjavaju ga romani „U sjenci nara“, „Knjiga o „Saladinu“, „Kamena žena“, „Sultan u Palermu“ i „Noć zlatne leptirice“) ovjenčan je ove godine španskom književnom nagradom „Granadillo“. „Islamski kvintet“ čija se radnja odvija u mavarskoj Španiji 15. vijeka, u Jerusalimu tokom 12. vijeka, u Osmanlijskom carstvu u 19. vijeku, srednjovjekovnom Palermu, a završava se u Lahoru, Londonu, Parizu i Kini 21. vijeka, prema riječima Tarika Alija ima za cilj da pokaže da je Evropa bila bolja dok su islamska, jevrejska i hrišćanska kultura bolje i više sarađivale.

Roman „Sultan u Palermu“ dočarava panoramu srednjovjekovnog Palerma, muslimanskog grada koji po ljepoti i veličini nije zaostajao za Bagdadom ili Kordovom. Godina je 1153, Normani osvajaju Siciliju, ali na cijelom ostrvu i na dvoru dominiraju arapska kultura i jezik. Sultan Ruđeri okružen je umnim muslimanima, naložnicama, kao i upravom koju predvode nadareni evnusi. Pisac nam predstavlja život i ljubavi srednjovjekovnog kartografa Muhameda al Idrisija. Rastrzan između sultana, koji mu je prisan prijatelj, i prijatelja koji napuštaju ostrvo ili kuju zavjere da se odupru normanskoj vladavini, Idrisi traži privremenu utjehu u naručju stare tajne ljubavi. Ali – nenadano će se naći u središtu ljubavi dviju divnih žena. „Sultan u Palermu“ je priča u kojoj se ponos, pohlepa i požuda prepliću sa otporom i uzvišenošću. To su odjeci prošlosti koji se i danas mogu čuti.

Završni roman petoknjižja, „Noć zlatne leptirice“ zbiva se u dvadeset i prvom vijeku, a premješta se iz Lahora u London, iz Pariza u Peking. Pripovjedač jednog jutra dobija telefonski poziv – došlo je vrijeme da vrati stari dug. Dug naplaćuje Muhamed Aflatun, zvani Platon, plahovit ali nadareni slikar iz otadžbine, gdje je ljudsko dostojanstvo srozano do dna. Kako se priča odvija, upoznajemo Platonovu prijateljicu Alisu Stepford iz Londona, nekadašnju slikarku, a sad vodećeg muzičkog kritičara u Njujorku; potom Zločestu Latifu, domaćicu iz Islamabada koja je zbog svoje ljubavi prema generalima primorana da pobjegne u Pariz, gdje preko noći postaje ljubimica pomodnih salona, okupljališta intelektualaca koji je prozivaju Didroom islamskog svijeta; a tu je i Ðindje, zvana Zlatna leptirica, prva pripovjedačeva ljubav. U ovu hroniku savremenog života utkana je i pripovjest o burnoj prošlosti Ðindjeine porodice. Njen čuveni predak Du Vensju predvodio je, u devetnaestom vijeku, pobunu muslimana u Junanu, i gotovo čitavu deceniju vladao je tom oblašću kao sultan Sulejman, iz svoje prestonice Dalija.

„Noć Zlatne leptirice“ otkriva Alija u punom stvaralačkom zanosu, istovremeno maštovitog i inteligentnog, satiričnog i nadahnjujućeg.

Tarik Ali rođen je u pakistanskom gradu Lahore 1943. godine. U to doba grad je bio pod britanskom upravom u sastavu Indije, a tek 1947. će postati dio novostvorenog Pakistana. Alijevi opozicioni stavovi prema pakistanskoj diktaturi doprinijeli su da tokom 60-ih godina pronađe stalni egzil u Velikoj Britaniji. Obrazovanje je stekao na Oksfordskom univerzitetu, gdje je završio studije politike, filozofije, ekonomije i u vrijeme studija istakao se kao oštar protivnik rata u Vijetnamu. Ali je jedan od najznačajnijih lijevo orijentisanih intelektualaca današnjice, dugogodišnji politički aktivista, koga kada je riječ o radikalnim pogledima na bliskoistočne i centralnoazijske krize, često pominju uz Noama Čomskog i pokojnog Edvarda Saida. Tarik Ali je blisko sarađivao sa Bertrandom Raselom i uticao na engleski rokenrol establišment. Rolingstounsi su mu posvetili pjesmu „Street Fighting Man“, a Džon Lenon je, pod Alijevim uticajem, napisao hit „Power to the People“.

Autor: V. Ognjenović
Izvor: Vijesti