Zahvaljujući izdavačkoj kući Laguna i prevodiocu Nikoli Jordanovu, čuveni roman nemačkog pisca Alfreda Deblina „Berlin Aleksanderplac“ sada se prvi put pojavljuje na srpskom jeziku. Roman koji je još od svoje pojave 1929. godine, na izmaku „zlatnog doba“ Vajmarske republike, stekao kultni status, postao je referentno književno delo. Poređenja sa Džojsovim „Ulisom“ ili „Menheten transferom“ američkog pisca Džona Dona Pasosa, samo su doprinela fami ovog romana, a njegovu pojavu i ultramodernistički prosede pozdravio je čak i jedan Tomas Man. Kao oblik totalnog romana kojem se evropska romaneskna tradicija povremeno vraća, „Berlin Aleksanderplac“ je uzbudlivo, intrigantno, virtuozno komponovano i nadasve eruditsko književno delo, koje danas s punim pravom uživa akademski status.
Obnovljeni interes za ovaj roman i njegovu revitalizaciju evropski kulturni prostor dobrim delom duguje trinaestosatnoj televizijskoj ekranizaciji kultnog nemačkog reditelja Rajnera Vernera Fasbindera, jednog od rodonačelnika legendarnog filmskog pokreta „Das Neue Deutsche cinema“ (Novi nemački film). Fasbinderovo minuciozno čitanje Deblina, kontekstualizacija njegovog romana u širi politički, te anticipativni trenutak nadolazećeg fašizma, nesumnjivo je doprinelo kanonizaciji „Berlin Aleksanderplaca“.
„Berlin Aleksanderplac“, koji se toliko vezuje uz montažni filmski postupak i nelinaerno pripovedanje, primer je onog polivalentnog književnog dela koje ne samo da maestralno komunicira sa svojim čitaocima formalnom invencijom, humorom, intrigatnim zapletom, oksimoronskom strukturom, no i implementiranjem religioznih, folklornih i mitoloških sadržaja u narativno tkivo.
Ovom romanu je uistinu mesto u jednoj imaginarnoj ediciji „Zaboravljeni klasici“, u okviru koje bi ovako vredna književna dela bila dostupna i srpskim čitaocima.
Izdavački potez Lagune je za svaku pohvalu, kao i prevodilačka i urednička ideja da knjigu obogate maestralnim pogovorom Melani Horn i Marselom B., kao i rečnikom, koji su i te kako od pomoći u dešifrovanju kompleksnog i referencama prebogatog Deblinovog spisateljskog sveta.
Miroljub Stojanović