Skrivene slike ukrašavaju knjižne blokove istorijskih knjiga

Iako ih danas ne viđamo često, slike na knjižnim blokovima bile su nekad najlepše ilustracije u knjizi. Bukvalno su se nalazile na ivici knjige.
 
Slika na knjižnom bloku zapravo je slika, naslikana ili nacrtana, koja se nalazi na zatvorenim stranama knjige. Kada su sklopljene stranice optočene zlatom ili srebrom bile popularne, ponekad se događalo da su se umetnici usuđivali da odu korak dalje i naslikaju cele scene i pejzaže na njima. Ovaj oblik dekorisanja knjižnog bloka poznat kao „fore-edge“ oslikavanje (bojeni rez) bio je samo početak svega što je usledilo.


 
Neke pretenciozne „nestajuće“ slike na knjižnom bloku bile su naslikane s unutrašnje strane stranica, tako da je skrivene scene bilo moguće videti samo kada se brzo prelistavaju u određenom pravcu. Ako je knjiga zatvorena, knjižni blok izgleda uobičajeno i neukrašeno (ili možda pozlaćeno), onda samo otkriva sliku kada se jedna od korica pomera unazad, dok su stranice pod nagibom.



Ove tajne ilustracije mogle bi se duplirati sa ilustracijom sa obe strane stranica, koje postaju vidljive u zavisnosti od nagiba knjižnog bloka (još poznato kao „two-way double“). Neke su bile naslikane tako da ako je knjiga bila otvorena na sredini, normalnim širenjem strana na drugu stranu dve različite ilustracije mogu se videti  s obe strane (poznat kao „split double“).
 
Čak postoje primeri retkih varijacija koji su zahtevali da se stranice na određeni način spljošte ili prekriju kako bi se videla slika. Jedina granica bila je umetnikova mašta.
 
„Ponekad slike sa knjižnog bloka imaju veze sa temom koja se razrađuje u knjizi, a ponekad ne“, kaže Džej Geidmor, direktor Special Collections pri biblioteci „Earl Gregg Swem“. Biblioteka poseduje 700 primeraka Ralph H. Wark Collection, koja je najveća kolekcija ovakve vrste knjiga u Americi.

„Tipične scene uključuju Oksford i Kembridž, Temzu, Vestminstersku opatiju, englesko selo, Edinburg, autore, brodove i klasične figure“, kaže Geidmor. „Najveći broj knjiga odnosi se na Englesku iz 19. veka, ali ima i onih sa scenama iz života u Americi.“


 
Slike sa knjižnog bloka mogu se pronaći na knjigama koje datiraju iz 11. veka, koje su ujedno rani primerci ukrašeni simbolikom i heraldikom. Zaboravljeni crteži počeli su da se ponovo pojavljuju oko 17. veka, s obzirom na to da je rad na slikama počeo da bude složeniji, sastojeći se iz potpuno ilustrovanih scena, portreta i ukomponovanih umetničkih dela.
 
Nekoliko vekova kasnije ova umetnička forma doživela je sopstvenu renesansu i postala je zastupljenija. „Slike na knjižnom bloku doživele su vrhunac u kasnom 18. veku i početkom 19. veka u Engleskoj“, tvrdi Geidmor. „Porodica Edvards iz Halifaksa, deo jorkširske porodice knjižara, zaslužna je za uspostavljanje ovog običaja.“
 
Prema informacijama sa veb-sajta Bostonske javne biblioteke, njihova zbirka, koja broji preko 250 primeraka knjiga sa ilustrovanim knjižnim blokom, često su nepotpisane i naslikane akvarelom, po želji knjigoveznice.
  
Primeri crtanja na knjižnom bloku nastavili su se u ranom 20. veku, a kako tvrde u magazinu Flavorwire, moderni umetnici, kao što su Kler Bruksbenk i Martin Frost, i dalje stvaraju takve slike.

Ova tehnika primenjivana je čak i na nekim modernim knjigama kao što je knjiga „The Cheese Monkeys“ poznatog dizajnera korica za knjige Čipa Kida, koja je dizajnirana „a two-way double“, sa nestajućom porukom na knjižnom bloku. Ako pomeramo stranice u jednom pravcu pojavljuje se rečenica „Bog je mrtav“, dok pomeranje na suprotnu stranu daje poruku „Da li vidite?“

Izvor: atlasobscura.com
Foto: Boston Public Library