RAZGOVOR: DŽEFRI ARČER GOVORI ZA “VIJESTI” O SVOJOJ NOVOJ KNJIZI

Umjetnost je oduvijek bila moja strast

U trileru “Lažan utisak“ Džefrija Arčera sve se vrti oko poznate slike “Autoportret sa zavijenim uvom” Vinsenta van Goga. Ova slika prouzrokovaće brutalnu smrt jedne stare dame u Engleskoj. U slučaj su umiješani uspješni njujorški bankar, bivša rumunska gimnastičarka, istoričarka umjetnosti rumunskog porijekla, engleska grofica, japanski magnat, agent FBI. Ne zna se zašto je svima stalo da dođu do ove slike, a sjenka sumnje pada na mnoge od njih. Pozadina dešavanja je Njujork na dan terorističkog napada 11. septembra 2001, London, Bukurešt, Tokio. Napisan u maniru najboljih trilera “Lažan utisak” je uzbudljiva priča o slikarevom autoportretu koji krije tajnu. Arčerov “Lažan utisak” preveo je Nikola Jordanov, a objavila “Laguna”.
Britanski pisac svjetskih bestselera, Džefri Arčer (1940) je pored uspješne književne karijere, bio posvećen i politici - u vrijeme Margaret Tačer bio je među vodećim političarima (kraljica Elizabeta Druga mu je dodijelila titulu lorda) i član je Doma lordova britanskog parlamenta. Njegovi romani “Kain i Avelj”, “Bludna kći”, “Jedanaesta zapovijest”, zbirka pripovjedaka “Pravo čudo”, su prodati u više od 125 miliona primjeraka. Džefri Arčer živi u Londonu odakle je govorio za “Vijesti”.

Zašto Vam je Van Gogov “Autoportret sa zavijenim uvom” bio pogodan kao centralna tema u trileru „Lažan utisak”?
- Razlog što sam izabrao taj portret je taj što on ima sopstvenu istoriju i što sam bio u mogućnosti da ga upletem u priču „Lažnog utiska”.

U zaplet romana upleli ste i teroristički napad na Svjetski trgovinski centar od 11. septembra 2001. godine. Vaši opisi rušenja kula Svjetskog trgovinskog centra su ubjedljivi i vjerodostojni. Da li ste koristili tuđa svjedočanstva?
- Pročitao sam nekoliko ličnih zapisa različitih pojedinaca koji su utekli iz kula, a potom sam sačekao 24 časa da vidim koji je od tih opisa ostao najupečatljiviji u mom umu, da bih zatim počeo da pišem o Aninom bjekstvu.

Jednim dijelom „Lažan utisak” je i knjiga o funkcionisanju režima bivšeg rumunskog predsjednika Nikolaea Čaušeskua. Zašto ste izabrali baš taj režim i njegove pomoćnike?
- Izabrao sam taj režim iz jednostavnog razloga što je podesan sa datumima i vremenom u romanu.

Može li se „Lažan utisak” čitati i kao knjiga o strasti posjedovanja?
- Svakako je umjetnost oduvijek bila moja strast tokom čitavog života i ja priznajem da želim da posjedujem određene slike koje su smještene u nacionalnim galerijama, a sve što mogu da učinim je da ih posjetim.

“Autoportret sa zavijenim uvom” bio je posljednja Van Gogova slika. Van Gog ja naslikao preko 40 svojih portreta. Šta se o njemu može saznati iz njegovih portreta?
- Dobro je poznato da je Van Gog imao ekstremnih mentalnih problema i završilo se tako što je sam sebi odsjekao uvo i naravno on nije bio smatran jednim od velikih impresionista do poslije njegove smrti. U svom životnom vijeku on je prodao samo jednu od svojih slika.

Kako objašnjavate sadašnju veliku popularnost romana o slikarima i njihovim djelima?
- Smatram da postoji fascinacija romanima o slikarstvu i umjetnicima ni zbog čega drugog, već iz razloga što su danas pristupačniji široj javnosti. Gotovo svaki veliki grad ima galeriju vrijednu posjete, većina glavnih gradova ima kolekcije koje vam omogućavaju da se prepustite strasti do kraja dana.

Jeste li i Vi kolekcionar? Šta Vam znače slike?
- Da ja sam kolekcionar umjetnina – slika i političkih karikatura. Specijalizirao sam se za impresionistički period, posebno za Pizara, Volara, Bonara i Sislea. Nema dana da mi ne donesu veliko zadovoljstvo i zato posjećujem mnoge galerije kad god mogu.

Odraz iz ogledala

O misteriji slike “Autoportret sa zavijenim uvom” Vinsenta Van Goga Džefri Arčer kaže:
„Mada je Van Gog odsjekao sebi lijevo uvo brijačem poslije svađe s Gogenom, ostaje zagonetka zašto mu je na oba portreta zavijeno desno uvo. Istoričari umjetnosti, među njima i Luj van Tilborh, kustos u Van Gogovom muzeju, uvjereni su da je umjetnik slikao ta platna gledajući u ogledalo.
Tilborh ističe da je Van Gog pisao svom bratu Teu 17. septembra 1888, poslije kupovine ogledala, „da mu pomogne u njegovom poslu“. Kada se slikar preselio u Sen Remi, ogledalo je ostalo u Arlu. Međutim u drugom pismu Ž. Žinuu on ga moli da se „dobro stara o ogledalu“. Poznato je da je Van Gog naslikao dva autoportreta sa zavijenim uvom. Jedan se može vidjeti u Kortoldovom institutu u Somerset hausu u Londonu. Drugi je u privatnoj zbirci.

Vujica OGNJENOVIĆ