Prikaz zbirke „Dvanaest nemogućih“ – Književnost kao plod otpora represiji

„Dvanaest nemogućih“ je antologija sačinjena od priča devet savremenih arapskih književnika i književnica. Najznačajniji veziv uvršćenih narativa jeste taj da je zbog njihovog objavljivanja došlo do hapšenja autora ili je časopis u kojem su objavljene potom zabranjen.

Ova nesvakidašnja knjiga u svom prvom delu donosi dvanaest priča iz Saudijske Arabije, Maroka, Kuvajta, Iraka, Sirije, Jordana i Egipta. U njima možemo čitati o potrazi tajne policije jedne represivne države, čije arhive sežu do pozne antike, za misterioznim gluvonemim junakom koji komunicira na „tajanstven način“ o kraljevstu u kojem je podanicima naređeno da svoje konje nauče da ćute, o „nemom gradu“ čiji žitelji svi do jednog odbijaju da govore, o šefu policijske stanice koji je šampion u rešavanju ukrštenih reči i „duhu“ seoskog učitelja, o pljačkašima siromašnih putnika autobusa nezadovoljnih plenom jer je neki veći lopov već „završio posao“, ili o ženi zarobljenoj u vremenu koja čeka svog muškarca da se vrati iz rata.

U drugom i ništa manje zanimljivom delu knjige pod nazivom „Priče o pričama“, prevodilac i priređivač Srpsko Leštarić ispripovedao je biografije i zle kobi autora, nedaće koje su zbog pisanja doživeli kao i sudbine časopisa u kojima su priče objavljene. Posebno je zanimljiv njegov osvrt na višedecenijsku potragu za identitetom autora iz Saudijske Arabije koji je pripovest pod naslovom „Prilog izveštaju o licu pod imenom Ali ibn Alvan“ objavio pod pseudonimom Abdulah Hakam. Interesantna je i Leštarićeva beleška o godini rođenja Hedije Husein, iračke književnice koja je u antologiji zastupljena sa dve priče: u zvaničnim evidencijama kao datum njenog rođenja stoji 1. jul 1952. godine. Sama književnica najverovatnije je rođena 1956. Neslaganje potiče od prvog popisa stanovništa Iraka iz 1958. kada je desetinama hiljada dece koja nisu bila zavedena u matične knjige kao datum rođenja određen prvopomenuti datum.

Bez obzira na istorijske, društvene i verske razlike u odnosu na kulturu zapada, „Dvanaest nemogućih“ pokazuje da su tematizovani problemi u svojoj biti univerzalni. Razlika je jedino u tome da li se o njima, i kako, može govoriti: zbog otvoreno represivnih sistema iz kojih dolaze, autori ovih priča primorani su da se izražavaju čistom književnošću.

Autor: Domagoj Petrović