Marko Aleksić – Nova otkrića iz prošlosti Srba

Pisac i arheolog Marko Aleksić nedavno je obradovao ljubitelje istorijskog žanra novom knjigom „Srpske zemlje pre Nemanjića – od 7. do 10. veka“, u kojoj je izneo zanimljive podatke o toj epohi. Kao jedinstven izvor znanja o vremenu koje prethodi slavi Nemanjića, knjiga uspostavlja nov pristup u traganju za otkrićima iz 13 vekova duge istorije našeg naroda.
 
Odakle ideja da se bavite baš tom epohom?

To je veoma važna i zanimljiva epoha u kojoj su na ruševinama starog antičkog sveta nastajali temelji Evrope kakvu danas poznajemo. Doba u kome započinje pisana istorija mnogih današnjih naroda, i kada su se odigrali neki od ključnih istorijskih događaja, poput osvajanja Karla Velikog, nastanka franačkog carstva, širenja Slovena, prvih vekova islama ili pojave Vikinga. Iako Srbi spadaju među prve slovenske narode koji se javljaju u izvorima, početna razdoblja naše istorije ostala su najmanje poznata. To je svakako posledica malog broja sačuvanih podataka, ali i slabije istraženosti, posebno u poređenju sa drugim zemljama.
 
Šta je to tako zamagljeno u našoj prošlosti što nismo znali?

Najviše novih podataka pružila su arheološka istraživanja utvrđenja i drugih lokaliteta poput Stona, Rasa ili Dostinika, ili građevina kao što je niz crkava iz 7. i 8. veka koje do sada nisu razmatrane u okviru naše rane prošlosti. One bi predstavljale najstarije poznate hrišćanske hramove među Slovenima i ukazivale bi da su Srbi prihvatili hrišćanstvo ranije nego što se do sada verovalo, o čemu govore i pojedini pisani izvori. Rano prisustvo hrišćanstva potvrđuju još neki nalazi, koji takođe do sada nisu vezivani za Srbe, među kojima i pojedini raskošni predmeti vrhunske izrade i umetničkog dometa svoje epohe. Pored istraživanja arhivskih odnosno pisanih izvora, trudio sam se da obuhvatim i različita druga pitanja, od nalaza kuća, posuđa, nakita i drugih predmeta svakodnevnog života, do najstarije pismenosti kod Slovena i naših najranijih pisanih spomenika.
 
Kakva je bila Srbija pre Nemanjića?

Svakako da će u budućnosti novi nalazi biti analizirani i stavljeni u širi kontekst, ali razmišljajući kakvi zaključci iz njih proizilaze, postaje sve jasnije da je na tlu najranijih srpskih zemalja postojao viši stepen kulturnog razvoja nego što se do sada obično verovalo. Rano prisustvo hrišćanstva, kao i veze sa Vizantijom, severnom Italijom i drugim delovima Evrope otvaraju i pitanje uloge naših prostora u razvoju drugih slovenskih zemalja.

Po vašem mišljenju, šta će čitaocima biti najinteresantnije?

Meni je najinteresantnija sama činjenica da na osnovu pouzdanih i naučnih rezultata danas možemo da saznamo ono što doskoro nismo ni da pretpostavljali. Jedno od takvih novih otkrića jeste i postojanje velike zidane građevine u centralnoj Bosni u okviru srpskih zemalja, sa osobinama vladarske palate iz 8. veka, što bi bio najstariji takav primer ne samo u slovenskom svetu već i šire. Na jednom od kamenih stubova ove palate uočeni su urezani znaci, rune, koji za sada nisu poznati u ovom delu Evrope. Svakako da su najzanimljivija ona ključna civilizacijska pitanja koja su se dogodila upravo u ovo vreme, kao što je stvaranje najranijih država kod Srba, odnosi sa Vizantijskim i Franačkim carstvom, prihvatanje hrišćanstva i najstarija slovenska pismenost.
 
Kada pišete istorijske knjige, šta su vam smernice? Čime se vodite?

Osnovni cilj prilikom odabira i pisanja teme jeste da istražim ono što je važno, a kod nas do sada još uvek nije naučno obrađeno ili nije u dovoljnoj meri poznato. To najčešće zahteva više rada nego neke druge teme, ali ima svoj smisao jer mislim da je dužnost nauke, kao danas vrhunskog autoriteta u društvu, da pruži onaj osnovni, temeljni sloj saznanja koji je pouzdan i koji kasnije može slobodno da se interpretira u javnom govoru, umetnosti i drugim vidovima komunikacije.
 
Autor: Milena Krstajić
Izvor: Dnevni list Informer