Laguna - Bukmarker - I najslabiji plamen je plemenit – Prikaz romana „Plamen sveće“ Milana Jovanovića - Knjige o kojima se priča
VestiIntervjuiPromocijeAkcijeKnjiževni klubPrikazi#knjigoljupci#TriRajkeVideoKolumneNagradeKalendar

I najslabiji plamen je plemenit – Prikaz romana „Plamen sveće“ Milana Jovanovića

Kad za temu svog romana uzima srpski srednji vek, pisac ima zadatak da ličnosti ove daleke epohe prikaže savremenim čitaocima verno i realistično koliko god je to moguće, pa je pritom neophodno izvršiti i izvesnu demitologizaciju, ne bi li bezgrešni svetitelji iz starih žitija i svemogući heroji iz epskih pesama postali ljudi od krvi i mesa, koji poseduju sve one vrline i mane što inače karakterišu čoveka i bez kojih ne bi ni bio čovek u pravom smislu tog pojma.

Često se, međutim, desi da takva demitologizacija ode u drugu krajnost, pa da se idilična i bogomdana zemlja iz crkvenih spisa i guslarskih stihova pretvori u karikaturalno stecište maloumnih i perverznih nakaza, pri čemu ni značajne istorijske ličnosti poput kraljeva i vojskovođa ne bi bile lišene nagrđivanja i parodiranja.

Piscu Milanu Jovanoviću ipak je pošlo za rukom da u svom romanu „Plamen sveće“ pronađe balans između dve vrste predrasuda, između glorifikovane nemanjićke države i mračne predstave o srednjem veku, pa tako mnogi likovi, iako samim svojim rođenjem pripadaju lozi koja je formalno plemenita, ne pokazuju karakternu osobinu plemenitosti u ključnim trenucima – ali, upravo se na taj način oni pokazuju kao smrtnici koji umeju da vole, pate, mrze, zavide, pomažu, otimaju, pa i smišljaju intrige sa fatalnim ishodima.

Ne trudeći da se u priču nasilno unosi arhaizme i pseudoarhaizme, niti da toliko slavljenu epohu predstavi sa bilo kakvom dozom strahopoštovanja i patetike, Jovanović pripoveda kao da je u pitanju svakodnevna priča u kojoj su svi akteri podjednako važni bez obzira na društveni status, a to sigurno ne bi bilo moguće bez prethodnog otklanjanja svih predrasuda koje su bile prepreka da se ambijent nemanjićke države doživi kao poprište srčanih i ranjivih ljudi koji se bore za svoje interese, za svoju ljubav, za svoju porodicu, za svoje imanje, pa i za vlast ako bi im se učinilo da u toj borbi imaju nekih šansi.

Istakavši mladog velikaša Uglješu Toljenovića kao glavnog junaka, Jovanović je kroz priču o njegovom sazrevanju, ljubavima i vojnim uspesima zapravo dao panoramu srpskog srednjovekovlja, od kraljevske porodice, preko vlastele i monaštva, do meropaha i tajanstvenih vidara, pri čemu se pojedini likovi posebno ističu kao snažni i upečatljivi, bilo da su plemeniti po svom ponašanju, bilo da su zlikovci plemenitog roda.

Vodeći nas kroz priču koja u mnogome podseća na avanturistički triler, Jovanović nas zapravo vodi kroz celu tadašnju srpsku zemlju i kroz celovitu lestvicu srpskog društva, pokazujući da probisveta nije bilo samo među nižim slojevima, a kad ih je i bilo, opet ne bi postojali niti bi opstajali da oni drugi, koji su se smatrali plemenitima, nisu činili prevare i zločine koji su po svaku cenu morali biti sakriveni.

Ne zadržavši se samo na podanicima srpskog kralja Milutina, nego se osvrnuvši i na uzbudljivu sudbinu jedne mlade i buntovne italijanske plemkinje – koja će utočište naći među Srbima i pritom ostaviti neizbrisiv trag na svodovima srpskih manastira – pisac je nemanjićku Srbiju uklopio u ondašnje evropske okvire, ne prikazavši je kao varvarsku oazu usred civilizacije, nego naprotiv, kao sastavni deo civilizacije, štaviše kao nezaobilaznu sponu između Istoka i Zapada, između Venecije i Konstantinopolja.

I kako god da savremeni čitalac razume i doživi roman „Plamen sveće“, ipak će mu dugo ostati u svesti poruka i upozorenje da je i najslabiji plamen dovoljno plemenit već zbog toga što je bolji od svakog mraka, ali ako se neprestano i nepotrebno teži jačem plamenu, dešava se da taj plamen proguta čitavu lozu i da na kraju zaista nastupi mrak, kao što se desilo sa Toljenovićima, koji su samo simbol srednjovekovne Srbije, nestale u mraku nakon svih plamena koje je pokušavala da dostigne.

Autor: Dušan Milijić


Podelite na društvenim mrežama:

Povezani naslovi
ekskluzivni intervju sa trejsi ševalije poistovećujem se sa svojim junakinjama laguna knjige Ekskluzivni intervju sa Trejsi Ševalije: Poistovećujem se sa svojim junakinjama
06.12.2024.
Specijalno za rođendanski broj Bukmarkera razgovarali smo sa slavnom britanskom autorkom Trejsi Ševalije o njenom novom romanu „Ostrvo stakla“, ali i mnogim drugim zanimljivim temama iz sveta književn...
više
branislav janković ne volim nikakve podele u književnosti laguna knjige Branislav Janković: Ne volim nikakve podele u književnosti
06.12.2024.
U sklopu akcije „Draga mama, nisi sama!“ Ženskog solidarnog fronta (ŽSF), novinar, publicista i pisac iz Niša Branislav Janković održao je književno veče u Vranju u oktobru. Janković, koji je u ovom g...
više
noć knjige priča koja traje laguna knjige Noć knjige – priča koja traje
06.12.2024.
Kraj godine donosi mnogo radosti, a jedna od njih je i omiljena manifestacija svih knjigoljubaca! Noć knjige, 31. po redu, održaće se od 13. do 15. decembra 2024. godine u knjižarama Delfi i Laguninim...
više
novi pogled na epohu cara dušana promocija knjige koste nikolića održana u kraljevu laguna knjige Novi pogled na epohu cara Dušana: promocija knjige Koste Nikolića održana u Kraljevu
06.12.2024.
Promocija knjige „Harizma cara Dušana: Istorija i pamćenje“ Koste Nikolića održana je 5. decembra u Narodnom muzeju u Kraljevu. Pored autora, govorili su direktor muzeja Darko Gučanin i urednik...
više

Naš sajt koristi kolačiće koji služe da poboljšaju vaše korisničko iskustvo, analiziraju posete sajtu na sajtu i prikazuju adekvatne reklame odabranoj publici. Posetom ovog sajta, vi se slažete sa korišćenjem kolačiča u skladu sa našom Politikom korišćenja kolačiča.