Delfi kutak je pročitao: „Podvizi i stradanja Grofa od Takovaˮ Dejana Mihailovića

Milan Obrenović (1854-1901), knez i kralj Srbije, jedna je od najkontroverznijih ličnosti novije srpske istorije. Njegovi savremenici su ostavili brojna, upečatljiva i živopisna svedočanstva o samosvojnoj, nestabilnoj prirodi, raskalašnosti, sklonosti ka alkoholu i drugim porocima, kockarskoj strasti zbog koje je ovaj vladar, sa kojim se narugala istorija, upadao u dugove koji su imali ozbiljne posledice i na državnom planu. Drugu krajnost njegovog karaktera zapažali su oni koji su o Grofu od Takova, kako je ovaj Obrenović sebe nazivao posle abdikacije 1889. kada je prepustio presto sinu Aleksandru, pisali kao o lepom mladiću crnih očiju, koji je bio kolekcionar vrednih likovnih dela, ljubavnik koji u vezama nije uvek tražio samo zabavu, već duboku ljubav i odanost koja mu je u detinjstvu uskraćena i kao evropski orijentisanom državniku. Prof. dr Radoš Ljušić, koji slovi za jednog od najboljih poznavalaca i najpouzdanijih tumača obrenovićevskog doba, pišući o četvrtom vladaru iz porodice Obrenovića, unuku Miloševog brata Jevrema, ističe: „Pred budućim kraljevim biografom stoji ne mali zadatak da skine s njegove ličnosti svaku vrstu preteranosti i da predstavi lik onakvim kakav je bio.ˮ

Ovog zahtevnog posla prihvatio se pripovedač i vrsni prevodilac Dejan Mihailović (1951), nastojeći da na osnovu dugo i akribično proučene obimne literature, u delu „Podvizi i stradanja Grofa od Takovaˮ, osvetli buran životni put čoveka koji je na srpski presto doveden sa četrnaest godina, abdicirao sa tideset pet, a umro u četrdeset sedmoj godini. Ispitujući različite mogućnosti pripovedanja sa autentičnim dokumentima i kombinujući ih sa elementima drame i naučnih dela, Mihailović stvara umetnički veoma sugestivno romaneskno štivo koje čitaocu nudi jedan sveobuhvatniji pogled na ljudski lik mladog vladara balkanske državice, koja je neretko bila samo kusur u podeli plena velikih sila, kako pri sklapanju mirovnih sporazuma, tako i pri izgradnji železnice koja je spajala i istovremeno razdvajala srpsku zemlju. U njegovoj ličnoj sudbini kao da je oličena tragedija nacije koja, priklanjajući se čas jednoj, čas drugoj evropskoj sili, traži vlastiti identitet i put u novi vek. Ispisujući kroz niz dramatičnih epizoda, prožetih vrcavim humorom, životopis Milana Obrenovića od kada su ga, kao dečaka, posle nasilne smrti kneza Mihaila, nepripremljenog za život a kamoli za upravljanje zemljom u političkim prilikama koje su pogoršavali međudinastički sukobi i atmosfera opšteg nepoverenja, pa do smrti u izgnanstvu, Mihailović briljantnim jezikom uobličava grotesknu sliku jedne epohe i mentaliteta. Iz mnoštva likova oživljenih na stranicama ove romansirane biografije (među kojima su kneginja Natalija, sa kojom se mladi knez zavoleo ljubavlju kakvom se vole oni koji su za svaku nežnost bili uskraćeni, a rastao sa neskrivenim prezirom, pa namesnici skloni spletkama i nemoralu, raspusne dvorske dame, istaknuti književnici i javni radnici Laza Lazarević, Medo Pucić, Čedomilj Mijatović), svojom tragikom se nadmoćno izdvaja neuravnoteženi i omraženi srpski vladar koji isuviše voli život da bi ga podredio višim interesima. On će, za razliku od njegovog prethodnika i od sledbenika, preživeti brojne atentate koje su planirali ne samo njegovi otvoreni politički protivnici, već i pretendenti na presto iz njegovog neposrednog okruženja, ali će, ipak, umreti željan života i uživanja u njemu. Želja da bude shvaćen i voljen, čini umornog i razočaranog vladara autentičnim i bliskim savremenom čitaocu.

Autor: Olivera Nedeljković
Izvor: Delfi Kutak