Prikaz romana „Ciao bella“: Italijanski koreni

Kada se autorka zove Serena Đulijano, a naslovi njenih romana glase „Ciao bella“ ili „Mamma Maria“, čitalac bi najpre pomislio da je reč o italijanskoj spisateljici. Međutim, posredi je autorka koja se nadovezuje na dugu tradiciju književnika koji su se odlučili da stvaraju na francuskom, iako im to nije (bio) prvi jezik. Poput Agote Kristof ili Andreja Makina, Serena Đulijano spada u francuske pisce „iz uvoza“ koji tematizuju sopstvene korene. „Ciao bella“ joj to omogućuje pre svega svojom strukturom: glavna junakinja Ana nalazi novog psihoterapeuta da bi s njim podelila sopstvene fobije čiji koreni su u Italiji, od koje je otrgnuta još kao devojčica. Što ne znači da je njeno sećanje na rodnu državu mračno ili toksično. Naprotiv, Ana katkad idealizuje Italiju, kao i svoju baku koju na maternjem jeziku zove nonna, a tako naslovljava i poglavlja i time dodatno obezbeđuje kulturološku višeslojnost delu. Naslovi poglavlja su u sadržaju knjige prevedeni na srpski jezik.

Fobije glavne junakinje su veoma različite. Neke od njih deluju kao opštezastupljene i zasnovane (strah od mase, buke, rasizma…), a pojedine kao naizgled besmislene: na primer, strah od broja četiri ili da će joj izrasti krompiri! Ovakav spoj, kao i Anina potpuna pa i neočekivana otvorenost – retki su pacijenti koji se ne ustežu pred psihoterapeutom – urađaju nemalim dozama okrepljujućeg humora. Ali struktura koju je odabrala Serena Đulijano i dalje je rizična jer je vrlo malo, a naročito danas, ispovednih romana koji ne skliznu u patetiku i puku autobiografiju. Međutim, osim humora i spontano prikazanog razvojnog puta lečenja, i pojedinosti samog autorkinog životopisa prikazuju ga kao svojevrsnu romanesknu građu čime rizik poistovećenja spisateljice sa sopstvenom junakinjom automatski opada u korist književne obrade. Kao što se može pronaći u postovima na njenom blogu Wonder Mum en a ras la cape (otprilike: Supermama je sita svega), Serena Đulijano je, kao što je to i Ana, u detinjstvu preseljena iz Italije u Francusku, vodi blog, zabrinuta je za planetu i sopstvenu ulogu majke. Uostalom, potreba za psihijatrom u romanu nastaje drugom trudnoćom glavne junakinje, budući da je prva ostavila ožiljke pa joj nova unosi izvesnu paniku. (Okolnosti bi, bez sumnje, bile znatno složenije da protagonistkinji suprug ne pruža nasušnu podršku.)

Kao što se Serena Đulijano bez ikakve književne štete mogla poistovetiti s Anom, gotovo je nemoguće da se i čitalac s njom ne identifikuje. Problemi majčinstva, odnosno fobija i njihovih korena, opštezastupljeni su kao što su to još neka pitanja koje pripovedačica pretresa: detinjstvo, zajednički život s partnerom ili prijateljstvo. S druge strane, razvojni put postepenog višegodišnjeg lečenja – od 2010. do 2017. – završava se optimistički: strahovi se mogu izlečiti i možemo oprostiti ono što deluje neoprostivo. Serena Đulijano dotične zaključke postiže realističkim sredstvima, bez imalo patetike, radnjom zasnovanom na odlascima na sesije kod psihijatra, koja krajnje pogoduje dolasku do spontanih, a ohrabrujućih konačnih uvida. Pošto je u pitanju prvi roman mlade francuske autorke, ovo bi mogao biti izvanredan početak prevođenja njenog opusa na srpski jezik.

Autor: Domagoj Petrović