10 primera zabranjene klasične književnosti

Od Biblije do serijala o Hariju Poteru, neke od najpopularnijih knjiga na svetu su dovođene u pitanje zbog razloga koji varijaju od nasilja do okultnih prizvuka. Sledi lista 10 klasika koji su izazivali kontroverzu.


 

1. „Zov divljine“

Avanturistički roman Džeka Londona „Zov divljine“, čija je radnja smeštena u 1903. godinu, tokom zlatne groznice u Klondajku, bio je zabranjen u Jugoslaviji i Italiji zato što je bio „previše radikalan“, dok su ga nacisti spaljivali zbog autorovih opštepoznatih socijalističkih stavova.
 

2. „Plodovi gneva“

Iako roman „Plodovi gneva“ – autora Džona Stajnbeka iz 1939. godine koji govori o porodici farmera koja iz ekonomskih razloga napušta rodnu Oklahomu i odlazi u Kaliforniju – ovenčan National Book Award i Pulicerovom nagradom, izazvao je burne reakcije (čak i razbesneo čitalačku publiku) zato što se smatralo da promoviše komunističke vrednosti i stavove. Okrug Kern u Kaliforniji (gde se veći deo radnje romana odigrava) zabranio je roman zbog Stajnbekovog opisa ruralne sredine i uslova rada, što su predstavnici vlasti smatrali klevetom.
 

3. „Okolinko“

Dok neki čitaoci posmatraju Dr. Sjusovog junaka Okolinka (The Lorax) kao rundavog zaštitnika prirode, neki su ovu dečju knjigu iz 1971. godine posmatrali kao delo koje promoviše određene političke stavove, mada ju je i sam autor u nekoliko navrata karakterisao kao „propagandni materijal“.
 

4. „Uliks“

Roman „Uliks“ autora Džejmsa Džojsa iz 1922. godine verovatno je jedno od najznačajnijih i najuticajnijih književnih dela s početka 20. veka, ali je takođe smatran neprimerenim kako zbog jezika tako i zbog seksualnog sadržaja – i to ne u tamo nekim provincijama. Njujorško društvo za suzbijanje poroka (The New York Society for the Suppression of Vice) uspelo je 1921. godine da zabrani objavljivanje knjige van granica države, dok je Poštanska služba Sjedinjenih država u tom periodu spaljivala primerke. Međutim, izdavač Random House je 1933. godine ovaj slučaj izneo pred sud (SAD protiv jedne knjige po nazivu „Uliks“; United States v. One Book Called Ulysses), čija je presuda poništila ovu zabranu.
 

5. „Na zapadu ništa novo“

Erih Marija Remark – veteran Prvog svetskog rata nemačkog porekla – napisao je 1929. godine roman „Na zapadu ništa novo“, koji prikazuje posledice ekstremnog psihičkog i fizičkog pristiska pod čijim uticajem su bili nemački vojnici tokom rata. Ne iznenađuje činjenica da se nacističkim vođama nije dopao realizam kojim knjiga odiše i da će doprineti umanjenju uticaja njihove propagande.
 

6. „Životinjska farma“

Objavljivanje prvog izdanja alegoričnog romana „Životinjska farma“ Džordža Orvela 1945. godine u Velikoj Britaniji, odloženo je zbog antistaljinističkih motiva kojima je knjiga prošarana. Saveznici su konfiskovali primerke knjige u Nemačkoj, dok je zabranjena u Jugoslaviji 1946. godine, 1991. godine u Keniji i 2002. godine u Ujedinjenim arapskim emiratima.
 

7. „Dok ležah na samrti“

Iako se Foknerov roman iz 1930. godine, „Dok ležah na samrti“, smatra klasikom američke književnosti, uprava školstva Grejvs okruga u Mejfildu u Kentakiju se ne slaže sa time. Ovo upravno telo je 1986. godine zabranilo knjigu zato što dovodi u pitanje postojanje Boga.
 

8. „Lolita“

Svi znamo da roman „Lolita“ Vladimira Nabokova govori o sredovečnom profesoru književnosti koji je opsednut dvanaestogodišnjom devojčicom koja će postati njegova poćerka. Siže ovog romana je takav da i dan-danas izaziva zgražavanje, tako da zamislite kako li je tek bilo 1955. godine kada je knjiga prvi put objavljena. Mnoge zemlje – uključujući Francusku, Englesku, Argentinu, Novi Zeland i Južnoafričku republiku – zabranile su ovu provokativnu knjigu. Kanada je isto učinila 1958. godine, iako je ubrzo poništila zabranu nad knjigom koja se danas smatra književnim klasikom – uprkos skandaloznom naratoru.
 

9. „Lovac u žitu“

Roman „Lovac u žitu“ autora Dž. D. Selindžera, gotovo je postao obavezan u „obredu prelaza“ kod tinejdžera, međutim, kada je objavljen 1951. godine, klincima nije bilo lako da se domognu primerka. Kako navodi Tajm magazin: „Dve nedelje nakon objavljivanja, 1951. godine, Selindžerov roman se uspeo na prvo mesto najprodavanijih knjiga Njujork Tajmsa. Od tada pa nadalje, roman – koji prikazuje tri dana života uznemirenog šesnaestogodišnjaka – postaje omiljena knjiga za cenzuru od trenutka objavljivanja, kako navodi Američko bibliotekarsko udruženje (American Library Association)“.
 

10. „Davalac“

„Najsvežija“ knjiga sa ove liste po datumu objavljivanja, roman „Davalac“ Lois Lauri iz 1993. godine – roman koji govori o distopijskom društvu koje se predstavlja kao utopijsko – zabranjen je u nekoliko država SADa, uključujući Kaliforniju i Kentaki, zato što se bavi temama i društvenim problemima poput eutanazije.

Autor: Stejsi Konrat
Izvor: mentalfloss.com
Prevod: Aleksandra Branković